Kolon Polipleri
Kolon polipleri kolon mukozası yüzeyinden kabarık olarak gelişen küçük et parçacıklarıdır. Kolon poliplerin büyük çoğunluğu zararsızdır. Ancak bazı polipler zaman içerisinde kansere dönüşebilmektedir.
İçindekiler
- Kolon Polipleri Nedir ve Neden Oluşurlar?
- Kolon Polipleri Türleri ve Özellikleri
- Kolon Poliplerinin Belirtileri ve Tanısı
- Kolonoskopi: Kolon Poliplerinin Erken Teşhisi Etkili Yöntem
- Kolon Polipleri ve Kanser İlişkisi: Risk Faktörleri ve Korunma Yöntemleri
- Kolon Polipleri ve Yaş: Yaşlılarda Daha Sık Görülen Bir Durum mu?
- Kolon Polipleri ve Genetik Faktörler: Aile Geçmişi Nasıl Etkiler?
- Kolon polipleri nasıl alınır?
1
Kolon Polipleri Nedir ve Neden Oluşurlar?
Kolon polipleri, kalın bağırsağın iç yüzeyinde (kolon) oluşan küçük, genellikle iyi huylu tümörlerdir. Kolon polipleri farklı şekil ve boyutlarda olabilirler ve genellikle hiçbir belirti vermeden varlıklarını sürdürebilirler. Ancak bazı durumlarda, polipler büyüyüp kolonun iç yüzeyindeki normal dokulara baskı yaparak, kanama veya kolon kanserine dönüşebilecek belirtiler gösterebilirler. Bu nedenle, kolon polipleri erken teşhis edilip tedavi edilmelidir. Kolonoskopi gibi tarama testleri, kolon poliplerinin erken teşhisinde önemli bir rol oynar.
Kolon poliplerinin kansere dönüşme riski nispeten düşük olsa da, poliplerin alınması önemlidir çünkü kansere dönüşme riski olan polipler varlığında daha yüksektir. Kolon poliplerinin alınması genellikle kolonoskopi adı verilen bir prosedürle yapılır. Kolonoskopi sırasında, polipler özel aletler kullanılarak alınır ve daha sonra mikroskop altında incelenir.
2
Kolon Polipleri Türleri ve Özellikleri
Kolon polipleri çeşitli türlerde olabilir ve her tür farklı özelliklere sahiptir. En yaygın kolon polipi türleri şunlardır:
- Adenomatoz polipler: En yaygın kolon polipi türüdür ve kansere dönüşme riski yüksek olan poliplerdir. İçerikleri bez dokusu olan bu polipler genellikle düz veya pedli şekildedir.
- Hiperplastik polipler: Kansere dönüşme riski düşük olan ve genellikle küçük boyutlu olan bu polipler, kolonoskopi sırasında sıkça görülürler.
- Sessile serrated adenomlar: Bu tür polipler, daha az yaygın olmakla birlikte, adenomatoz polipler gibi kansere dönüşme riski yüksek olan poliplerdir. Genellikle daha büyük boyutlarda ve yassı bir yapıya sahiptirler.
- İnflamatuar polipler: Bu polipler, çevresindeki bağırsak dokusunun inflamasyonuna bağlı olarak oluşurlar ve genellikle kanser riski taşımazlar.
- Hamartomlar: Bu polipler, çeşitli dokuların bir araya gelmesiyle oluşurlar ve kansere dönüşme riski çok düşüktür.
Kolon polipleri boyutlarına, şekillerine ve içeriklerine göre de farklı özellikler taşıyabilirler. Polipler genellikle sessile (yassı) veya pedli (saplı) şekillerde olabilirler. Boyutları, birkaç milimetreden 5-6 santimetreye kadar değişebilir. Poliplerin içerikleri, bez dokusu veya diğer dokular olabilir ve bu içeriklerin türü, polibin kanser riskini etkileyebilir.
3
Kolon Poliplerinin Belirtileri ve Tanısı
Kolon polipleri genellikle semptomlar üretmez ve çoğu zaman tesadüfen yapılan bir kolonoskopi sırasında fark edilirler. Ancak, bazı durumlarda kolon poliplerinin belirtileri şunlar olabilir:
- Kanlı dışkı
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, özellikle de ishal veya kabızlık
- Karın ağrısı veya kramp
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
Kolon poliplerinin tanısı genellikle bir kolonoskopi sırasında konur. Kolonoskopi, kalın bağırsağı bir kamera ile görüntüleyen bir tıbbi prosedürdür. Doktor, polipleri görür görmez, özel aletler kullanarak onları alabilir. Alınan polipler daha sonra mikroskop altında incelenir ve türleri ve özellikleri belirlenir.
4
Kolonoskopi: Kolon Poliplerinin Erken Teşhisi İçin Önemli Bir Yöntem
Kolonoskopi, kalın bağırsağın iç yüzeyinin incelenmesi için yapılan bir tıbbi prosedürdür. Kolonoskopi sırasında, ince bir fleksibl endoskop adlı bir alet kullanılır. Bu aletin ucundaki kamera, doktorun bağırsağın iç yüzeyini görüntülemesine olanak tanır.
Kolonoskopi, kolon poliplerinin erken teşhisi için önemli bir yöntemdir çünkü poliplerin çoğu semptomlar üretmez ve kolonoskopi sırasında fark edilirler. Kolonoskopi ile poliplerin tespit edilmesi, poliplerin alınması ve daha sonra patolojik inceleme için laboratuvara gönderilmesi mümkündür.
Erken teşhis, kolon poliplerinin kansere dönüşme riskini azaltır. Adenomatoz polipler, kolon kanseri için önemli bir risk faktörüdür ve polipler büyüdükçe kanser riski artar. Ancak, polipler erken teşhis edilip alındığında, kanser oluşumu önlenir.
Kolonoskopinin yanı sıra, kan testleri ve görüntüleme testleri (örneğin, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG)) gibi diğer testler de kullanılabilir. Ancak, kolonoskopi, diğer testlere kıyasla daha doğru sonuçlar verir ve aynı zamanda poliplerin alınması için tedavi edici bir işlem olarak da kullanılabilir.
5
Kolon Polipleri ve Kanser İlişkisi: Risk Faktörleri ve Korunma Yöntemleri
Kolon polipleri ve kolon kanseri arasında bir ilişki vardır. Adenomatoz polipler, kolon kanseri için önemli bir risk faktörüdür ve polipler büyüdükçe kanser riski artar. Bu nedenle, kolon poliplerinin erken teşhisi ve tedavisi, kolon kanserinin önlenmesinde önemlidir.
Kolon polipleri ve kolon kanseri için bazı risk faktörleri şunlardır:
- Yaş: 50 yaşından sonra kolon kanseri riski artar.
- Aile öyküsü: Birinci derece akrabalarında kolon kanseri olan kişilerde risk artar.
- Kişisel öykü: Daha önce kolon polipleri veya kolon kanseri tanısı almış kişilerde risk artar.
- Genetik sendromlar: Bazı genetik sendromlar, özellikle Lynch sendromu ve Familial Adenomatous Polyposis (FAP), kolon kanseri riskini artırır.
- Diyet: Kırmızı et ve işlenmiş etlerin tüketimi, aynı zamanda düşük lifli diyet, kolon kanseri riskini artırır.
- Sigara ve alkol: Sigara içmek ve aşırı miktarda alkol tüketmek, kolon kanseri riskini artırır.
Kolon kanserinden korunmak için şu adımlar önerilir:
- 50 yaşından sonra düzenli kolonoskopi yaptırın.
- Aile öykünüz varsa, doktorunuzla konuşarak daha erken yaşta ve daha sık kolonoskopi yaptırın.
- Düşük yağlı ve lifli gıdalar tüketin.
- Sigara içmeyin ve alkol tüketimini sınırlandırın.
- Düzenli olarak egzersiz yapın.
- Aşırı kilodan kaçının.
- Doktorunuzun önerilerine uyun ve düzenli olarak sağlık taramalarına katılın.
Kolon polipleri ve kolon kanseri hakkında daha fazla bilgi almak için doktorunuzla konuşabilirsiniz.
6
Kolon Polipleri ve Yaş: Yaşlılarda Daha Sık Görülen Bir Durum mu?
Kolon polipleri yaşlılarda daha sık görülen bir durumdur. 50 yaşından sonra polipler daha sık görülmeye başlar ve yaş ilerledikçe polip oluşma olasılığı artar. Ancak, kolon polipleri her yaşta görülebilir ve genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
7
Kolon Polipleri ve Genetik Faktörler: Aile Geçmişi Nasıl Etkiler?
Kolon polipleri ve kolon kanseri gibi bazı durumların ailelerde görülmesi, genetik faktörlerin önemini vurgular. Aile öyküsü olan bireylerin kolon kanseri geliştirme riski, diğer bireylere göre daha yüksek olabilir. Aile öyküsü olan kişilerde poliplerin ortaya çıkma yaşı da daha erken olabilir.
Bununla birlikte, aile öyküsü olan kişilerin mutlaka kolon kanseri veya polipi geliştireceği anlamına gelmez. Genetik faktörler, hastalık riskini artırmakla birlikte, çevresel faktörler de hastalığın gelişiminde rol oynar.
Ailede kolon kanseri veya polipi olan bireylerin, özellikle birinci derece akrabalarında bu durumların varlığı olanların, daha erken yaşta (örneğin 40 yaşından önce) kolonoskopi yapması önerilir. Ayrıca, bazı genetik sendromlar, özellikle Lynch sendromu ve Familial Adenomatous Polyposis (FAP), kolon kanseri riskini artırır. Bu sendromların varlığı durumunda, aile bireylerinin daha sık kolonoskopi yapması ve özel tarama programlarına katılması gerekebilir.
Özetle, aile öyküsü olan kişilerin kolon kanseri ve polip geliştirme riski artsa da, düzenli tarama ve koruyucu önlemlerle hastalığın gelişimi önlenebilir veya erken teşhis edilerek başarıyla tedavi edilebilir.
8
Kolon polipleri nasıl alınır?
Kolon polipleri genellikle kolonoskopi adı verilen bir prosedürle alınır. Kolonoskopi, kolonun iç yüzeyini görüntülemek için kullanılan bir endoskopik bir prosedürdür. Kolonoskopi sırasında, hastanın kalın bağırsağına bir endoskop yerleştirilir ve bu sayede doktor, bağırsak duvarındaki polipleri görebilir.
Kolonoskopi sırasında, polipler özel aletler kullanılarak alınır. Bu işlem, poliplerin boyutuna ve sayısına bağlı olarak birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürebilir. Alınan polipler daha sonra laboratuvara gönderilir ve burada incelenir. Polipler, bir patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında incelenerek, kanser olasılığına karşı test edilir.
Kolonoskopi öncesi, hasta genellikle bir müshil kullanarak bağırsağı temizlemelidir. Ayrıca, kolonoskopi sırasında anestezi uygulanarak, hastanın rahat ve ağrısız bir şekilde prosedürü tamamlaması sağlanır.
Kolon Hastalıkları ile Alakalı Diğer Makaleler
Kolon Kanseri
Kolon Kanseri Kolon kanseri, sindirim sisteminin kalın bağırsağında (kolon) veya rektumda oluşabilen bir kanser türüdür. Bu kanser türü dünya genelinde en sık görülen kanserler arasında yer almaktadır. İçindekiler Kolon Kanseri Nedir? Kolon Kanserinden Korunmak için ne yapılmalıdır? Kolon kanseri evreleri
İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları
İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (İBH) İnflamatuar bağırsak hastalığı (İBH), bağırsakların kronik bir şekilde iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. İBH’nin iki ana türü vardır: Crohn hastalığı ve ülseratif kolit. İBH, genellikle kalıcı bir hastalıktır ve hayat boyu devam edebilir. İçindekiler İnflamatuar
KOLON POLİPLERİ
Kolon Polipleri Kolon polipleri kolon mukozası yüzeyinden kabarık olarak gelişen küçük et parçacıklarıdır. Kolon poliplerin büyük çoğunluğu zararsızdır. Ancak bazı polipler zaman içerisinde kansere dönüşebilmektedir. İçindekiler Kolon Polipleri Nedir ve Neden Oluşurlar? Kolon Polipleri Türleri ve Özellikleri Kolon Poliplerinin Belirtileri
ÜLSERATİF KOLİT
Ülseratif kolit, kalın barsakların iç yüzeyini tutan inflamasyon gelişmesi sonrası hastalarda karın ağrısı, ishal ve kanlı ishalle giden
CROHN HASTALIĞI
Crohn hastalığı, gastrointestinal sistemin tümünü yani ağızdan makata kadar olan tüm bölümlerini tutabilen kronik inflamatuar bir hastalıktır
Kolon Polipleri, Önemi Nedir, Polipektomi Nasıl Yapılır?
Kolon polipleri kolon mukozası yüzeyinden kabarık olarak gelişen küçük et parçacıklarıdır. Kolon poliplerin büyük çoğunluğu zararsızdır. Ancak bazı polipler zaman içerisinde kansere dönüşebilmektedir. Kansere dönüşen bu polipler eğer geç tespit edilirse, ölümcül bir hal alabilir. Bu nedenle kolon polipleri erken aşamalarda henüz kanser değilken kolonoskopi ile tespit edilip alınabilir ve vücuttan uzaklaştırılabilirler. Poliplerin alınması işlemine polipektomi denmektedir. Kolon polipleri herkeste gelişebilir. Ancak elli yaş ve üzerinde olanlar, aşırı kilolu olanlar, sigara içenler, kendisinde veya ailesinde kolon polibi veya kanseri öyküsü olanlar veya ailesinde kolon kanser öyküsü olanlarda polip gelişme riski daha yüksektir. Kolon polipleri çoğunlukla bir belirti vermez veya yakınma yapmazlar. Bu nedenle düzenli olarak tarama testleri yapılması, belli aralarla kolonoskopi yapılması önerilir. Taramalarda polipler bulunduğunda genellikle erken dönemde yakalanacaklarından kolaylıkla çıkarılabilmektedir. Kolon kanseri için günümüzde kabul edilen en iyi önleme metodu poliplerin düzgün olarak belli aralarla taranmasından geçmektedir.
KOLON POLİP TİPLERİ
Adenomatöz polipler
Poliplerin üçte ikisi adenomatöz poliplerden oluşur. Bu poliplerin çok az bir kısmı kansere dönüşür. Ancak tersten bakıldığında durum biraz değişiktir. Yani kolon kanserlerinin büyük bir çoğunluğu ise adenomatöz poliplerden gelişmektedir.
Serrated polipler
Serrated polipler kolonun çıkışa yakın kesiminde (distal) ve küçük iseler bunlara ayni zamanda hiperplastik polip adı da verilir. Bunlar çok daha nadir olarak kanserleşirler. Daha büyük yassı, sapsız olan serrated polipleri ise kolunun daha çok baş kısımlarında (proksimal) bulunurlar ve kanserleşme riskleri daha fazladır.
İnflamatuar polipler
Ülseratif kolit ve Crohn Hastalığı gibi durumlarda görülürler. Kendileri zararsızdır ancak altta yatan hastalıklar olan ülseratif kolit ve Crohn Hastalığı tedaviye muhtaçtır.
KOLON POLİPLERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Polipler hiç bir yakınma vermeyebilir ve tesadüfen bulabilirler. Bununla bilikte bazen aşağıdaki belirtileri akolik olan kişilerde görebiliriz. Rektal kanama ; rektal kanamalar bir polip veya kanser bulgusu olabileceği gibi hemoroit gibi veya anal fissür gibi basit çiziklerden dolayı da görülebilir. Dışkı renginde değişiklik ; dışkı üzerine kırmızı çizgilenmeler görülebilir fakat bu renk değişiklikleri bazen yiyeceklerden, ilaçlardan veya katkı maddelerinden de olabilir. Barsak alışkanlıklarına değişiklikler ; bir haftadan daha uzun süren bir kabız bir ishal durumları bazen büyük bir kolon polibinin bulgusu olabilir. Aynı zamanda kramp tarzında karın ağrıları, bazen bulantı ve kusma da eşlik edebilir. Demir eksikliği anemisi ; kolon poliplerinden zaman içerisinde gözle görülemeyecek kadar düşük miktarlarda da olsa sızıntı tarzındaki kanamalar zaman içerisinde demir eksikliği anemisi yapabilir. Bu şekilde durumda kansızlık geliştiğinde yorgunluk ve nefes darlığı hissedilecektir.
KOLON POLİPLERİNİN SEBEPLERİ
Bazı genetik mutasyonlar kolon yüzeyindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmeye ve çoğalmaya devam etmesine sebep olur. Bu davranış şekli poliplerin oluşmasının esas nedenidir.
KOLON POLİPLERİNİN GELİŞMESİNDEKİ RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Yaş
Hastaların büyük çoğunluğu elli yaş veya üzerindedir.
İnflamatuar barsak hastalıkları
Ülseratif kolit ve Crohn Hastalığı bunlara örnektir.
Aile öyküsü
Aile bireylerinden anne-babadan birisinde,kardeşlerinde veya çocukların da polip öyküsü olan kişilerin bağırsaklarında polip gelişme riski daha yüksektir.
Sigara ve alkol kullanımı
Obezite, egzersiz azlığı
Irk
Afrika kökenli amerikalılarda daha sık görülür.
Tip 2 diyabet
Tam kanıtlanmamıştır
AİLEVİ POLİPOZİS SENDROMLARI
Lynch sendromu
Diğer adıyla Herediter non-polipozis koli sendromu. Bu hastalarda kolon polipleri daha seyrek sayıda olmasına rağmen daha hızlı bir şekilde kansere dönüşebilmektedir. Bu sendromda DNA kırıklarını düzeltmek ile görevli proteinlerin, yani Enzimlerin yapılmasında genetik olarak sorun vardır. Bu nedenle bozulmuş DNA parçacıkları tamir edilemeyeceğinden dolayı onkojenik gen değişiklikleri daha kolay olmaktadır. Bu hastalarda daha genç yaşlarda ırsi kolon kanserleri görülebilmektedir. Yine bu hastalarda kolon kanseri yanında meme, mide, ince bağırsak, idrar yolları tümörleri ve yumurtalık kanserleri eşlik edebilmektedir.
Familyal adenomatöz polipozis (FAP)
Nadir görülen bir durumdur. Yüzlerce hatta binlerce polip kalın barsakta tespit edilebilir. Bu hastalardaki polipler 20 li yaşların altında tespit edilir. Cerrahi olarak kalın bağırsakların alınarak tedavisi yapılmadığı takdirde hastaların neredeyse yüzde yüzünde kırklı yaşlara varmadan kolon kanseri gelişmektedir. FAP sendromunun tanısında genetik testler mevcuttur.
Gardner sendromu
FAP sendromunun bir varyantıdır. Kolon boyunca ve ince barsaklarda polipler oluşur. Bunun dışında vücudun değişik yerlerinde kanser olmayan tümörlerde görülür. Özellikle ciltte,kemikte ve karın kanser olmayan kitleler tespit edilebilir.
MYH ilişki polipozis sendromu (MAP)
Bu sendromda FAP a benzer. MYH genindeki mutasyonlardan dolayı oluşur. Bu hastalarda da multiple adenomatöz polipler görülmekte, yine genç yaşta kolon kanseri olabilmektedir. Bu grup hastalar için de genetik test mevcuttur.
Peutz-Jeghers sendromu
Bu sendromda dudaklarında dişetlerinde ayaklarda olmak üzere vücudun bir çok yerinde çiller oluşmasıyla başlar. İnce ve kalın bağırsak boyunca hamartomu denilen kanser olmayan polipler gelişirler. Ancak bunların bir kısmı daha sonra kanserleşebildiğinden, bu kişilerde kolon kanseri riskinin arttığı söylenebilir.
Serrated polipozis sendrom
Bu hastalarda da yine çok sayıda serrated adenomatöz polipler kalın barsağın proksimal (baş kısımlarında ) bulunabilir ve bunlarda prekanseröz lezyonlardır. Yani kansere dönüşebilir.
Kolon rahatsızlıkları hakkında daha fazla bilgi edinmek için ve başkalarının sorduğu soruları görmek için diğer sitemizi ziyaret edebilirsiniz. saglikdanis.com